Οσφυαλγία: Τελικά μπορώ να σκύβω με τη μέση ή πρέπει να λυγίζω τα γόνατα;
Εδώ και πολλά χρόνια έχει επικρατήσει η άποψη ότι ο ασφαλής τρόπος για να σηκώνουμε αντικείμενα από το πάτωμα είναι να λυγίζουμε τα γόνατα και να διατηρούμε ίσια την πλάτη, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Ωστόσο αυτή η γενική οδηγία, που δεν αντιμετωπίζει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά, δε φαίνεται να βοηθά στην εξάλειψη των συμπτωμάτων. Αντίθετα, μάλιστα η χωρίς διάκριση εφαρμογή της έχει δημιουργήσει μια υπο-ομάδα ανθρώπων, που έχουν χάσει πλέον την ικανότητα να σκύβουν, με δυσάρεστα συνήθως αποτελέσματα.
Η αποφυγή του σκυψίματος για λόγους προφύλαξης έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκαμψία και τη μυϊκή αδυναμία στον κορμό, παράγοντες που προδιαθέτουν σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια οσφυαλγίας και σε χρονιότητα του προβλήματος. Φανταστείτε ότι μια κιμωλία σπάει πολύ πιο εύκολα από το μπαμπού, ακριβώς γιατί είναι είναι σκληρή και άκαμπτη, χωρίς ελαστικότητα.
Τελικά πρέπει να σκύβει κανείς με τη μέση ή δεν πρέπει? Η απάντηση είναι ότι κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και δεν μπορεί να δοθεί μια γενική οδηγία.
Στη συνέχεια, παρατίθενται ορισμένες ερωταπαντήσεις, με σκοπό να διαλευκανθεί το θέμα όσο γίνεται περισσότερο. Ωστόσο, επειδή η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, η αξιολόγησή σας από το θεράποντα ιατρό και το φυσικοθεραπευτή είναι απαραίτητη για να έχετε μια εξατομικευμένη εκτίμηση.
Ερώτηση 1
«Είναι σωστό να σκύβουμε με τη μέση;»
Απάντηση
Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το σκύψιμο από την όρθια στάση είναι μία από τις βασικές και απαραίτητες κινήσεις της μέσης. Όλη η μορφολογία των σπονδύλων, των μεσοσπονδύλιων δίσκων, των μυών και των συνδέσμων είναι για να εξυπηρετούν και τη λειτουργία του σκυψίματος, αυτού που επιστημονικά αποκαλούμε κάμψη της οσφυϊκής μοίρας. Επομένως, το σκύψιμο είναι μια φυσιολογική λειτουργία, όπως το να ανοίγουμε και να κλείνουμε τον αγκώνα μας ή το γόνατό μας.
Ερώτηση 2
«Ναι, αλλά εγώ που έχω πρόβλημα στη μέση μου, επιτρέπεται να σκύβω;»
Απάντηση
Αν και όπως προαναφέρθηκε, η φυσιολογική λειτουργία της μέσης περιλαμβάνει και το σκύψιμο από την όρθια στάση, εντούτοις αν υπάρχει μία οξεία κατάσταση στη μέση, τότε πιθανώς να πρέπει να σταματήσουμε να σκύβουμε για λίγο καιρό, μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στη μέση μας. Με την ίδια λογική, όταν πάθουμε ένα διάστρεμμα στον αστράγαλο, το ακινητοποιούμε προσωρινά σε νάρθηκα μέχρι να επουλωθεί. Στη συνέχεια το κινούμε προοδευτικά προς όλες τις κατευθύνσεις και το δυναμώνουμε για να το επαναφέρουμε σε λειτουργία.
Ερώτηση 3
«Όταν περάσει η οξεία κατάσταση στη μέση, μπορώ να σκύψω αμέσως από την όρθια στάση;»
Απάντηση
Όταν περάσει η οξεία κατάσταση, τότε πρέπει με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή να αρχίσετε ένα εξατομικευμένο ασκησιολόγιο το οποίο να αποσκοπεί στην αποκατάσταση του εύρους της κάμψης. Αυτό γίνεται προοδευτικά, ώστε να δίνεται χρόνος στο σώμα σας για να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές. Κατά τη γνώμη μας η αποκατάσταση του εύρους της κάμψης είναι απαραίτητη. Να τονίσουμε ότι δεν είναι κάτι δύσκολο, ούτε και επικίνδυνο. Έτσι κι αλλιώς δε βιαζόμαστε. Με ήπιες ασκήσεις που σέβονται το φυσικό ρυθμό του κάθε σώματος, τελικά γίνονται οι απαραίτητες προσαρμογές.
Ερώτηση 4
«Όταν αποκατασταθεί το εύρος κίνησης στη μέση μου, θα μπορώ να σηκώνω και βάρος;»
Απάντηση
Όταν χρειάζεται να πάρουμε από το έδαφος ένα ελαφρύ αντικείμενο, κάτι που είναι άνετα μέσα στις δυνατότητές μας, όπως ένα στυλό, τα παπούτσια μας, ένα παιδικό παιγχνίδι, κλπ. τότε σε γενικές γραμμές μπορούμε να σκύβουμε με τη μέση, χωρίς να το φοβόμαστε. Αυτό θα βοηθήσει τη μέση μας να έχει μια φυσιολογική ελαστικότητα, που θα της επιτρέπει να απορροφά φορτία, χωρίς να καταπονείται.
Όταν χρειάζεται, να σηκώσουμε σημαντικό βάρος, το οποίο δε είναι στη συνηθισμένη ρουτίνα μας, τότε λυγίζουμε τα γόνατα και κρατάμε ίσια πλάτη, όπως κάνουν οι αρσιβαρίστες, γιατί αυτός ο τρόπος εργονομικά επιβαρύνει τη μέση λιγότερο.
Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι αν χρειάζεται να σηκώνουμε περισσότερο βάρος, λόγω επαγγελματικών ή άλλων υποχρεώσεων, τότε με συστηματική άσκηση ενδυνάμωσης αυτό είναι εφικτό. Αρκεί η προσπάθεια να είναι συστηματική και όχι περιστασιακή.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
- Το σκύψιμο από τη μέση είναι μια φυσιολογική και χρήσιμη κίνηση, που μακροπρόθεσμα τη δυναμώνει και επομένως δεν πρέπει να αποφεύγεται.
- Όταν αντιμετωπίζουμε μια οξεία κατάσταση με τη μέση μας, αρχικά περιορίζουμε τις κινήσεις μας, μέχρις ότου σταθεροποιηθεί η κατάσταση.
- Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να αξιολογήσει την κατάστασή μας και να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες και το κατάλληλο πρόγραμμα ασκήσεων, για να επαναφέρει τη φυσιολογική λειτουργία στη μέση μας, αλλά και να αυξήσει τις δυνάτότητές της, μέσω της συστηματικής άσκησης.
- Από την 25ετή εμπειρία μας στην αντιμετώπιση ασθενών με οσφυαλγία, έχουμε διαπιστώσει ότι η αποφυγή κινήσεων με σκοπό την πρόληψη και την αντιμετώπιση του πόνου δεν είναι χρήσιμη. Ο καλύτερος τρόπος είναι να δυναμώσουμε μέσω της προοδευτικής άσκησης, για να μπορούμε να κάνουμε όλες τις κινήσεις φυσιολογικά.
Αλέξανδρος Καραγιαννίδης, Φυσικοθεραπευτής, MSc., Dip. MDT.
Active Physiotherapy Solutions
